The first edition happened on the most popular camino. It's the Camino Frances from St.-Jean-Pied-de-Port (7th of September 2011) till Santiago-de-Compostela (7th of October 2011). The 13 parts can be seen with additional info in Dutch on the radio news portal radiovisie.eu
De Camino de Santiago wandelen wilde ik al lang doen. Tijdens de herfst van 2011 kon het. Tegelijkertijd zou binnenkort de 300ste aflevering van “Jouw radiotoestel herbeleeft” moeten worden gemaakt. Om van die aflevering iets speciaals te maken, vertrok ik per vliegtuig en per trein naar het Franse St-Jean-Pied-de-Port om de 800 resterende km te wandelen. Dagelijks zou ik een presentatie verzorgen waar in het kort de gebeurtenissen zouden worden beschreven. Ik had geen flauw idee hoe het programma na de tocht er uit zou zien.
38 dagen waren er voor uitgetrokken. Normaal kan je het doen in 33 dagen. Of ik het zou halen wist ik niet omdat ik soms eens een wandeling maak van hoogstens 15km. Nu zouden er minimum 20km per dag moeten worden afgelegd. Maar de motivatie was er, ik moest en zou Santiago de Compostela bereiken. Daar zou de laatste presentatie gebeuren vóór de kathedraal, niet thuis aan de mengtafel.
St-Jean-Pied-de-Port aan de Franse Pyreneeën is de verzamelplaats waar de meeste pelgrims samenkomen. Op 7 september 2011 vertrokken we met zo’n 300 richting Roncesvalles, de eerste rustplaats. Het werd meteen al een zeer zware tocht. De eerste 20 km werd er enkel geklommen tot de Col de Lepoeder.
Radio Buen Camino - part 1 - Camino Frances starting in St Jean Pied de Port from Radiovisie on Vimeo.
Vanaf Zubiri was het werkelijk “Walking on sunshine”. Een temperatuur boven de 30°C werd getrotseerd. Pamplona is de eerste grootstad die de pelgrimsweg doorkruist. Deze stad is gekend voor het feest van San Fermín. Gedurende een volledige week begin juli worden dagelijks een handvol stieren losgelaten in de straten en kan al wie dat wil, wat meelopen met die stieren. Het zijn vooral jonge mannen die dat doen om indruk te maken op de meisjes. “Run away boys” hoor ik ze al roepen.
Wie nog nooit van dit feest heeft gehoord en in Pamplona terecht komt, zal snel op de hoogte worden gebracht van het feest. T-shirts, halsdoeken, mutsen, gadgets, snoepgoed. Overal zit er wel een briesende stier in verwerkt.
Tijdens het weekend is Pamplona zeker geen saaie stad. Regelmatig zijn er artiesten die aan straatanimatie doen. Sommige straten zijn bezaaid met jonge mensen die gezellig een broodje en een biertje drinken. Er wordt plezier gemaakt, gelachen en vooral gedronken. De Spaanse hoge werkloosheidscijfers zijn op dat moment even heel ver verwijderd.
Radio Buen Camino - part 2 - Camino Frances around Pamplona from Radiovisie on Vimeo.
Na Pamplona moet de “Alto del Perdon” worden overgestoken, een berg die nu is bezaaid met windmolens. Als Carmel haar vogels er over kunnen vliegen, dan moet de peregrino dat ook kunnen.
Na Pamplona zijn het vooral graanvelden die het landschap domineren. Ter hoogte van Puente La Reina is de eerste druiventeelt te bespeuren. De eerste bodega net na de stad Estella heeft een speciale attractie voor de passerende pelgrims. Achter de wijnkelder werd een heuse wijnfontein geïnstalleerd. Tânia, een dame uit Elsene, toont me met alle plezier hoe je wijn drinkt zonder gebruik te maken van een glas. We komen snel tot de vaststelling dat je niet eeuwig aan het kraantje kan blijven hangen. Als er teveel wijn in één keer wordt geconsumeerd, komt de bron even droog te staan.
Radio Buen Camino - part 3 - Camino Frances from Pamplona to Los Arcos from Radiovisie on Vimeo.
Emmitt, een Amerikaan uit New Jersey neemt zijn tijd om tot Santiago te wandelen. Gisteren raakten we aan de praat tussen Estella en Los Arcos. Emmitt is ook een wandelende jukebox boordevol gekende en minder gekende soulplaten. Elton John’s “Your song” kwam er spontaan uit tijdens de vroege ochtend richting Logroño.
Viana is de laatste stad alvorens de autonomie La Rioja, de wijnstreek bij uitstek, wordt binnengewandeld. In Viana is het volop feest. De inwoners volgen een stoet. Dit is nog maar een soort opwarming want ’s namiddags zullen ook hier enkele stieren worden losgelaten op een afgebakend plein. Dit wordt dus een San Fermin light, iets wat meer en meer wordt gekopieerd door de omliggende steden.
Radio Buen Camino - part 4 - Camino Frances arriving in Santo Domingo de la Calzada from Radiovisie on Vimeo.
Alain, een Franse makelaar uit de streek van Rouen, zong eerder al onder de brandende zon “Edith Piaf’s” “Je ne regrette rien”. Hem nu even voor de microfoon sleuren na een paar glazen Riojawijn om dat lied uit volle borst samen met zijn valszingende kameraden nog eens te laten zingen was niet zo’n zware klus.
Viloria de La Rioja is het eerste dorpje in de autonomie “Castilla y León”. In dit dorpje is in de 11de eeuw Santo Domingo geboren. Hij heeft gans zijn leven gewijd aan het verbeteren van de camino door bruggen en wegen te bouwen.
Op het rustige dorpsplein ontmoet ik de Ier Joe en zijn vrouw Trish. Joe maakt radioprogramma’s iedere dinsdagavond op Midwest Radio, een omroep in de regio County Mayo. Trish heeft zelfs in haar studententijd een cursus gevolgd in Leuven. Joe haalt een Ierse dwarsfluit uit zijn rugzak en wil graag voor de Belgische luisteraar twee typische Ierse stukjes spelen.
Radio Buen Camino - part 5 - Camino Frances around Belorado from radio buen camino on Vimeo.
Na Atapuerca loopt de camino langs de N120, een drukke weg die regelmatig in de buurt komt van de camino. Dit wordt het saaiste stuk van de ganse tocht. Het pad volgt deze drukke baan gedurende 7km tot in het centrum van Burgos. Ik ben het niet meer gewoon, de vele wagens die er alles aan doen om op tijd hun bestemming te bereiken.
Net na Burgos begint de Meseta. Dit is een vlakte met enkel graanvelden die verder reiken dan de horizon. Enkel de camino loopt er dwars doorheen. Dit wordt wandelen door vele kilometers onbewoond gebied en dit terug bij hoge temperaturen.
Het doet me denken aan het verhaal in “A horse with no name”. Na 20km zijn er iets afgelegen enkele populieren aangeplant. Een bron zorgt voor de verfrissing en op deze plaats, op kilometers verwijderd van de bewoonde wereld, is er zelfs slaapgelegenheid voor 10 pelgrims. De hospitalero meldt dat ze een avondmaal zal klaarmaken maar ze zal daarna naar huis gaan. Net voor haar vertrek meldt ze nog dat de laatste het licht niet hoeft uit te doen. Logisch want er is geen elektriciteit, enkel ’s morgens mag de generator even aan.
Heel laat in de avond, wanneer de camino ook aan haar rust toe is, hoor ik iemand uit volle borst zingen. Erik uit New York legt mij vlug uit wat “the real Meseta feeling” voor hem en zijn Duitse Tina inhoudt.
Ik ben aangekomen in Castañares, het laatste rechte stuk naar Burgos. Naar het schijnt is dit het meest vervelende stuk van de ganse camino. ‘t Is te zeggen, een dikke 7 kilometer wandelen naast de o zo leuke N120.
Een reden te meer om nu dat rood licht hier voor mij te negeren en een leuk muziekje te te serveren om dit hier te overleven. Halleluja!
Radio Buen Camino - part 6 - Burgos and the Meseta from Radiovisie on Vimeo.
“You’ll never walk alone”, dat geldt ook op de camino. Ook al vertrek je alleen, over het algemeen kruis je om de haverklap iemand waar je spontaan even een praatje meemaakt. De meesten zie je ’s avonds in de albergue wel terug, de dag erna, of soms twee weken later. En met een beetje geluk ook bij je aankomst in Santiago.
Er zijn trouwens drie dingen die je thuis nooit zou doen; dat is iedereen die je tegenkomt van ’s morgens vroeg tot voor het slapen gaan een goeiedag wensen. Ook zo maar in een restaurant naast een wildvreemde gaan zitten en een praatje slaan, is iets wat je normaal nooit zou doen. Tenslotte een kamer delen als enige man met vier of soms zeven vrouwen kan je thuis moeilijk verkopen.
Het lied “Chan chan”, is gebaseerd op een oud Cubaans kinderliedje waar 2 personages van plaats tot plaats trekken. Aangekomen aan zee verzamelen ze wat zand om hun huisje verder te kunnen bouwen.
Ik beeld mij in dat men met dit zand ook de vele paaltjes heeft gemaakt die werden geplaatsttussen Fromista en Carrion de los Condes. Want het zijn juist die paaltjes die zorgen voor wat afwisseling tijdens dit stuk die gedurende vele kilometers de verbindingsweg volgt.
Gelukkig bestaat er de mogelijkheid om een kleine omweg te maken langs Villovieco door de rivier Ucieza te volgen. Ik kreeg direct gezelschap van vlinders, spreeuwen, eksters en zelfs twee ooievaars.
Radio Buen Camino - part 7 - Boadilla DC - Carrion DLC - Terradillos DT from Radiovisie on Vimeo.
The Dire Straits zongen “Walk of life” ergens halverwege de jaren 80. Dit gaat over een verteller die tijdens zijn tocht verhalen vertelt van stad to stad. Tijdens de camino is iedereen verteller. Tijdens een praatje vertel je snel wie je allemaal bent tegen gekomen en wat je allemaal reeds hebt meegemaakt. En dan gebeurt het dat jouw verhaald wordt aangevuld.
Ik herinner mij Noa, een Israëlische studente, die ik voor het eerst ontmoette net voor de Alto del Perdon. Zij kon toen geen woord Spaans. Ik leerde haar enkele alledaagse werkwoorden vervoegen en deze te gebruiken in enkele basiszinnetjes zoals hoe het gaat, hoe je heet en van waar je bent. Ik kruiste haar terug net voor Castrojeriz en stelde vast dat ze zichzelf reeds kon voorstellen in het Spaans. Net voor Sahagún ontmoette ik een Canadees koppel die me meldden dat Noa heeft besloten Spaans te studeren van zodra ze terug in Israel zou zijn.
Er is een grote erscheidenheid tussen de pelgrims. De meesten zijn van Spaanse afkomst, echter je komt ook heel wat Fransen, Duitsers, Britten, Canadezen, Australiërs en zelfs Koreanen tegen. Het doet me denken aan “Les Humphries Singers”, een gezelschap uit de jaren 70 die eveneens was samengesteld uit heelwat ethnische groepen.
Radio Buen Camino - part 8 - arriving in Leon from Radiovisie on Vimeo.
Ook het Spaanse radiolandschap is niet meer zoals het vroeger was geweest. Er zijn de nationale omroepen al dan niet geprivatiseerd. Verder heb je enkele regionale omroepen die allemaal ongeveer hetzelfde klinken. En daarmee moet de gemiddelde Spanjaard het doen. Uitzonderlijk opereert hier en daar nog een lokale omroep en in Virgen Del Camino, net buiten León, kan je luisteren naar lokale Radio Doble V op 107,90 MHz. Je hoort goed dat het station draait op vrijwilligers. Er worden regelmatig lokale berichten omgeroepen en ‘s avonds hoorde ik een radioprogramma met alternatieve rockmuziek.
Net buiten Virgen Del Camino kom ik Franziska nog eens tegen, een dame uit San Diego die na de camino terug in Zwitserland gaat wonen. Zij is in gezelschap van Brad, een jongeman uit Canada die na Santiago nog verder zou wandelen richting Portugal. Franziska is bezig haar eigen caminolied te componeren. Ik hoor dat het is gebaseerd op een nummer uit de jaren 60 van een zeker Quintet. Brad tovert zijn netbook tevoorschijn en ik haal mijn portabele harde schijf boven waar mijn volledige CD verzameling is op ondergebracht. Ik vind snel terug dat haar lied is gebaseerd op Sir Douglas Quintet’s “Mendocino”.
Radio Buen Camino - part 9 - Leon to El Acebo from Radiovisie on Vimeo.
Het hoogste punt van de camino waar een ijzeren kruis is gemonteerd op een houten paal kortbij “Foncebadon” heb ik zonet gepasseerd. Dat betekent eigenlijk dat het zwaarste van de tocht uiteindelijk achter de rug ligt. Als beloning volgt nu terug een wijnstreek. Het is ondertussen 30 september en de druiven worden nu massaal geplukt en vervoerd naar allerlei bodega’s. Ik zie mij al vanavond na het avondmaal nog een lekker glaasje “Bierzo”-wijn drinken met Eartha Kitt en Henri Rene. Oh oui. “C’est si bon, it’s so good”.
Nog meer goeds is beschreven in etappe 26 van de gids. Dat hoofdstukje had ik al opgemerkt toen ik in België het boekje voor het eerst doorbladerde. Na Villafranca del Bierzo splitst de camino in drie om dan terug samen te komen in Herrerías. Het gemakkelijkste stuk loopt parallel met de drukke N IV en de nog drukkere autovía A6. Een tweede stuk loopt eerst over een bergpas en komt na een uur terug samen op het eerste pad. De derde mogelijkheid loopt dwars door de bergen, ver van alle lawaai en was heel lang geleden de originele camino. De schrijver van de gids waarschuwt dat er langs dit pad geen bevoorradingspunten, noch slaapplaatsen liggen. Hoogstuit een bronnetje kan worden aangesproken in elk van de 4 afgelegen dorpjes die de oude camino doorkruist. Het is nu 11 uur wat al vrij laat is want het pad loopt over drie bergen alvorens het terug de bewoonde wereld vervoegt. Ach, ik doe het, dit is de camino, er is terug een volle zon.
Radio Buen Camino - part 10 - the adventure on the camino Dragonte from Radiovisie on Vimeo.
Deze nacht heb ik doorgebracht in Hotel Valcarce, een hotel dat hoofdzakelijk door reizigers op doortocht en vrachtwagenchauffeurs wordt aangesproken want buiten de N IV en de A6 is hier niets te beleven. In de vroege ochtend, net buiten het hotel kom ik opeens Libertad tegen, een Spaanse dame die dispatcher is bij een Madrileense transportfirma. De conversatie verloopt deze keer zeer vlot want ze spreekt Frans als een echte Parisienne. Gedurende een dikke kilometer vertelt ze wat ze allemaal al heeft gedaan. Dat was een gans stokbrood. Libertad heeft zelfs even voor Sabena gewerkt aan de incheckbalie. Ze zwemt tegen de stroom van de Spaanse crisis van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat en als er nog wat tijd over is, zorgt ze voor haar grootvader waar ze bij woont. En nu heeft ze wat tijd kunnen uittrekken om een groot stuk van de camino te wandelen. Er is zowaar niets die haar tegen houdt om er te geraken. “Ain't no stoppin us now!”. “She got the groove”.
Ondertussen wandel ik al 14 dagen in de autonomie « Castilla y León » en daar komt vandaag eindelijk een eind aan. Net voor het gehucht O’Cebreiro, dat in de middeleeuwen is opgericht om pelgrims op te vangen, is de overgang naar Galicië. Om de 500m staat nu opeens een authentiek kilometerpaaltje. Het is pas na één kilometer dat ik besef dat er nog 151,5 km moeten worden afgelegd. Dat betekent dat er normaal gezien 302 van die paaltjes zullen volgen, rekening houdend dat men geen paaltje heeft gezet in het midden van de Plaza del Obradoiro, het plein net voor de kathedraal van Compostela. En wat is nu 500m? Iets meer dan een toertje op een atletische looppiste. Dank u Galicië voor deze extra motivatie. Het minste wat ik kan doen is nu een lied voor u opdragen.
Radio Buen Camino - part 11 - the first days in Galicia from Radiovisie on Vimeo.
Janet, een dame van leeftijd uit Kentucky (VS), had tijdens een praatje gemeld dat ze vroeger graag aan radioluisterspelen zou hebben deelgenomen. Ik daarna aan welk muziekstuk ze momenteel aan het denken was. Ze moest er niet lang over nadenken. “De variatie op een thema van Erik Satie, dit is een nummer gebracht door “Blood, Sweat and Tears”. De groep kon ik direct thuisbrengen, het waren de mannen die vooral zijn gekend van “Spinning wheel”. Dit nummer zei me niet direct iets. Ik stelde vast dat het toch in mijn verzameling zat en dat ik het nog nooit had gebruikt in één van mijn voorgaande radioprogramma’s. “Je moet dit stukje gebruiken op een rustige morgen, als de natuur nog aan het rusten is”. De tocht naar Palas De Rei was zo’n ochtend.
“Beyond” van “Herb Alpert”, met dit nummer zou ik de laatste kilometers tot de Monte Del Gozo lopen, het punt waar je voor het eerst de stad Santiago De Compostela kan zien. Dat had ik reeds voorgenomen een goede week geleden. Niet met “The final countdown” of iets dergelijks waar de gemiddelde samensteller aan zou denken. Het moest iets origineels zijn, ook herkenbaar en liefst iets wat al lang niet meer op de radio heeft gespeeld.
Radio Buen Camino - part 12 - Melide - Arco o Pino - Monte del Gozo from Radiovisie on Vimeo.
Tijdens de camino vroeg ik aan vele peregrinos om even “Radio Buen Camino” in te spreken. Ze mochten zelf een korte boodschap verzinnen. Want zij speelden mee in dit programma. De echtgenoot van de hospitalero in San Bol verzon tijdens het afwassen zelfs een originele slogan: “Radio Buen Camino, la voz del peregrino”. Het is ondertussen een leuke verzameling geworden in allerlei talen die ik nu graag eens in één adem laat horen.
Opeens zie je haar op het einde van de straat, de kathedraal van Santiago de Compostela. Want daar ligt het eindpunt voor de meesten. In de gids staat duidelijk dat je je niet moet verwachten aan een staande ovatie. Je komt aan en met een beetje geluk kan je daar iemand die je eerder ontmoette proficiat wensen met zijn of haar prestatie. Want het leven gaat gewoon door in Santiago. Elke dag komen honderden pelgrims aan. De tientallen kinderen op weg naar school zullen op het voetpad niet uitwijken voor de zoveelste pelgrim. Ook de omroeper van het toeristentreintje zal geen extra melding maken dat jij na een maand lang wandelen eindelijk bent aangekomen.
Gelukkig is er toch wel iemand die je trakteert omdat je het hebt gehaald. En dat is de doedelzakspeler die onder de poort, op nog geen 50m van het eindpunt, bijna de ganse dag op zijn gaita gallega zit te spelen.
Elke dag zijn er één of meerdere misdiensten in de kathedraal. En dan maar hopen dat na de misdienst de tiraboleros de botafumeiro door de kerk laten slingeren. Dit is een groot wierrookvat dat centraal aan een touw hangt. Een handvol mannen slagen er in het vat na enkele rukken de zoldering bijna te doen raken. Dit gebruik is ontstaan toen er vroeger een geurtje zat aan al die pelgrims. De kerk zo vlug mogelijk bewieroken was de oplossing.
Spijtig genoeg kan niemand zeggen wanneer de misdienst eindigt met dit extraatje. Want dat spektakel meemaken zou de kers op de taart betekenen van mijn camino. Ik zit hier toch enkele dagen in Santiago. Eigenlijk kan ik dan mijn tijd doden door zoveel mogelijk deel te nemen aan misdiensten.
Radio Buen Camino - part 13 - ARRIVAL from Radiovisie on Vimeo.
Part 14 can be seen directly. It's about the people the peregrino met on the camino.
Radio Buen Camino - part 14 - about the people I met from radio buen camino on Vimeo.
At least two stamps per stage should be obtained (during the last 100 km). The albergue where you will stay the night will always stamp your credencial. During the camino, you can collect also stamps in other albergues, churches, town halls (ayuntamiento), police stations, post offices, tourist offices, bars, restaurants, shops, gas stations, camp sites, .... They are great moments of your camino. Some stamps are very special. Stamps are always free. In a very few albergues (Atapuerca - La Hutte, Cirueña - Guadalupe), they refuse to give a stamp if you don't spend the night. Take a look at all stamps collected.
credencial 1a 1b 1c 1d 1e 1f 1g 1h 1i 1j 2a 2b 3a 3b 4a 4b 5a 5b 6a 6b 7 8
Do you want to know who is who?
first picture
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
RADIO BUEN CAMINO
