CAMINO DEL SALVADOR

The Camino del Salvador is situated between León and Oviedo. It's a path with a length of 125km that goes through the Cordillera Cantábrica. This camino is an ancient one. In the 8th century, when the Moors swept northwards through Spain, holy relics from Christian communities in the south were sent north for safety. Many of them ended up in the Cathedral del Salvador in Oviedo. Pilgrims were encouraged to believe they should first visit the Cathedral of Our Saviour in Oviedo before traveling onwards, usually on the Camino Primitivo to Lugo - Melide - Santiago de Compostela. Part 14 till part 21 can be seen on the radio portal radiovisie.eu

Radiovisie

camino to Pajares Between Sunday the 28th of July and Saturday the 3th of August 2013, we walked the Camino del Salvador. This camino starts in León. If you are in front of the St.-Marcos building, the camino Frances goes to the left passing the Bernesgo river. At the right side of the St.-Marcos building starts the Camino del Salvador and follows during 2 days the river. This camino goes through Cordillera Cantábrica and ends in Oviedo, 125km from León.

Tussen zondag 28 juli en zaterdag 3 augustus hebben we de Camino del Salvador gewandeld. Deze camino start in León. Wanneer je voor het St.-Marcos gebouw loopt de Camino Frances naar links en steekt de rivier genaamd Bernesgo over. De Camino del Salvador begint aan de rechterkant van het gebouw en volgt de rivier gedurende 2 dagen. De camino dwarst de Cordillera Cantábrica en eindigt in Oviedo, 125 km verwijderd van León.

1. LEÓN (zaterdag 27 juli 2013)

De Spaanse grootstad León wordt doorkruist door de Camino Francés, de populaire pelgrimsweg die zich situeert tussen St-Jean-Pied-de-Port en Santiago de Compostela. Wat zeer weinigen weten is dat op het St-Marcosplein nog een andere camino vertrekt naar het noorden. Rechts van de Parador Nacional, tijdens de Middeleeuwen een pleisterplaats voor pelgrims en heden een luxueus hotel, ligt een steen die de richting aanwijst van de Camino Del Salvador. 

De auto lieten we achter in Villavante, dat is een etappe verder richting Santiago en tevens kortbij de stad Astorga. De dag voor ons vertrek maakten we dan ook gebruik om deze stad even te bezoeken.

Astorga, vroeger een Romeinse vestiging, bevat enkele historische bezienswaardigheden zoals de kathedraal Santa Maria en het bisschoppelijk paleis gebouwd door Gaudí.

In de schaduw van het paleis ligt een klein souvenirwinkeltje voor pelgrims. Ik ontdek snel dat de eigenaar een aardig mondje Nederlands spreekt. Hij leerde dat tijdens zijn vrije tijd met de hulp van een vriend uit Gent en een vriendin uit Roosendaal. Hij wandelde reeds eerder de Camino del Salvador en vertelde dat de weg door een prachtig landschap loopt. Hij vermelde ook dat er nu tijdens het seizoen maximum 10 personen per dag door deze camino trekken.

Radio Buen Camino - part 15 - Camino Del Salvador from Radiovisie on Vimeo.

up mail

2. LEÓN-LA ROBLA (zondag 28 juli 2013)

Het is zondagmorgen half acht op het Sint-Marcosplein. De stad León slaapt nog, behalve dan vier pelgrims die zich aan het kruis verzamelen en zich klaarmaken om richting Santiago te stappen.

De eerste etappe is al meteen 26km lang. Omdat deze moeilijk kan worden verdeeld in kortere stukken zal Esmine het eerste deel per bus afleggen. We zien elkaar straks in La Robla.

De eerste vijf kilometer wandel ik bijna uitsluitend langs residenties. Ook hier is men blijkbaar nog aan het bekomen van een zware zaterdagavond. Het lijkt even dat ik vandaag de enige wandelaar ben op weg naar Oviedo. Echter op het moment dat León achter de horizon aan het verdwijnen is, word ik opeens voorbijgestoken door Gloria. Zij is een dame uit Andalucía en ze vertelt me ook op weg te zijn naar Oviedo. Het is momenteel bloedheet in haar regio en ze geniet van de mildere temperaturen in het noorden. Eénmaal aangekomen in Oviedo zal ze verder westwaarts trekken naar Santiago en misschien stapt ze tot Finisterre, het uiterste punt aan de Atlantische Oceaan. Ze heeft een diploma om als leerkracht Frans te geven maar is momenteel werkloos, net zoals de andere 6 miljoen Spanjaarden.

Op de plaats Villalbura staat enkel een soort brievenbus. In deze bus zit een gastenboek, wat EHBO-materiaal en een kaart van de regio. Wat ontbreekt zijn verstopte relikwieën uit de 8ste eeuw. Je moet namelijk weten dat precies 1400 jaar geleden langs deze route heel wat Christelijke relikwieën werden verhuisd toen de Moren Spanje binnenvielen. Deze werden veilig ondergebracht in de kathedraal van Oviedo. Oviedo ligt in de provincie Asturië en dat is de enige Spaanse regio die nooit werd ingenomen door de Moren en van waaruit de Spaanse Reconquista begon.

Radio Buen Camino - part 16 - Camino del Salvador from Radiovisie on Vimeo.

up mail

3. LA ROBLA – POLA DE GORDÓN (maandag 29 juli 2013) - POLA DE GORDON – POLADURIA DE LA TERCIA (dinsdag 30 juli 2013)

Net voor La Robla wandel je langs een enorme elektriciteitscentrale. Desondanks het opschrift “Gas Natural” gaat het om een steenkoolcentrale. Dit is duidelijk te zien aan de gigantische stapel steenkool die er rondom is opgestapeld.

Wat in het centrum van de gemeente direct opvalt, zijn de slogans die op de muren zijn gekladderd. “No al fin de la mina” (neen aan de sluiting van de steenkoolmijn). De hoteleigenaar vertelt ons dat er hier recent nog enorme rellen zijn geweest tussen de mijnwerkers en de Guardia Civil. Bijna de volledige regio leeft nog van de steenkool en Europa eist dat men stopt met de ontginning. Momenteel wordt minder steenkool boven gehaald. Er wordt nu meer geïmporteerd uit landen waar de ontginning goedkoper is.

Na het dorpje Buiza zitten we twee dagen lang in de bergen. Eerst moet er geklommen worden naar de Alto Forcada de San Anton op een hoogte van 1458m. De uitzichten zijn daar adembenemend. We hebben trouwens geluk want het weer is goed, de zon schijnt en er is geen wolkje aan de lucht. Het weer kan soms snel overslaan en dat kan gevaarlijk zijn. Laaghangende wolken of een goede regenbui maken de weg dan zo goed als onzichtbaar.

Halverwege de bergetappe is er het dorpje Poladura de la Tercia. Daar is er één herberg waar je ook kan overnachten.

Radio Buen Camino - part 17 - Camino del Salvador from Radiovisie on Vimeo.

up mail

4. POLADURA DE LA TERCIA – PAJARES (woensdag 31 juli 2013)

De nacht in Poladura de la Tercia was zeer rustig en we hadden eigenlijk niets anders verwacht in dat klein dorpje. De tocht loopt verder naar de berg El Cuchillo met een hoogte van 1567m, het hoogste punt op de Camino del Salvador. Moesten er geen aanduidingen zijn, dan zou de weg door de bergen zeer moeilijk te vinden zijn. Om de haverklap duidt een gele pijl of een afbeelding van een schelp bevestigd op een metalen staaf, de wandelrichting aan. Op het hoogste punt werd recent een kruis opgericht. Later zou ik vernemen dat de plaatselijke mijnwerker José Antonio “Ender” in zijn vrije tijd het kruis gemaakt en geplaatst heeft, evenals de vele pijlen en schelpen die de weg aanduiden.

De afdaling wordt ingezet en brengt ons na enkele uren tot bij de N630 León-Oviedo. Deze druk bereden weg die door het gebergte loopt, wordt door enorm veel automobilisten en vrachtwagenbestuurders gebruikt. Aan de andere kant van het gebergte loopt een autosnelweg maar die is betalend. Aan de Puerto de Pajares ligt de grensovergang tussen de autonomieën Castilla y León en Asturië. Slechts twee gebouwen zijn opgetrokken op de plaats waar de Moren nooit zijn over geraakt. Er is een cafeetje waar heel wat bestuurders even pauzeren. Aan de andere kant is er terug zo’n luxueuze Parador Nacional, deze is echter in verval en staat trouwens te koop. In de achtertuin van dit hotel grazen nu koeien. Je kan er genieten van een fenomenaal uitzicht over het Cantabrisch gebergte.

[Sent on April 09, 2021]

up mail

5. PAJARES - CAMPOMANES (donderdag 1 augustus 2013)

Het is 8 uur, we verlaten de casa rural in Pajares en we worden al meteen verrast door een hevige wind. Geen koude, schrale bergwind maar een warme wind die zelfs aangenaam overkomt. Dit is een föhnwind, de eerste keer dat ik zoiets meemaak. Aan de kant van de autonomie Castilla y León houdt de bergwand de vochtigheid tegen dankzij de luchtdruk die aan de top lager is. De droge wind waait vervolgens over de top en komt naar ons toe hier in de vallei. Omdat de luchtdruk hier hoger in vergelijking met de top, stijgt de temperatuur van de wind door decompressie. Eigenlijk wel ideaal om je nat haar door de natuur te laten drogen.

Mocht deze uitleg te moeilijk zijn geweest, The Hollies zongen in 1974 ook over dit fenomeen, maar dan op hun manier.

Eduardo en Maria-Jose, het koppel die we gisterenavond in de albergue hebben ontmoet, vervoegen ons net na LLanos de Somerón, een klein dorpje dat tot leven komt indien er bezoekers opdagen.

In ons gezelschap zingt Eduardo "Guantanamera" een lied dat iedere respectabele artiest wel in zijn repertoire heeft. Maar zijn versie klinkt toch wel anders. In de eerste strofe hoor ik meteen dat de “hombre sincero” een “pobre minero” is geworden. Het gaat over een arme mijnwerker die er op los dynamiteert en maar één wens heeft, namelijk dat er genoeg cider in zijn kist wordt geplaatst indien hij mocht verongelukken.

Radio Buen Camino - part 19 - Camino del Salvador from Radiovisie on Vimeo.

up mail

6. CAMPOMANES - MIERES (vrijdag 2 augustus 2013)

Eindelijk een gemakkelijk stuk op de camino. Dat mag wel want gisteren tijdens de serieuze afdaling naar Campomanes werd de tocht ook nog bemoeilijkt door overhangende brandnetels, braamstruiken en zelfs een serieuze afgekraakte oude boom die het pad volledig afsneed.
De camino is vandaag een verzorgd, geasfalteerd baantje dat langs de drukke autosnelweg loopt. Aan de vele gigantisch grote reclameborden die er naast zijn opgesteld voelen we dat we terug in de bewoonde wereld zijn terecht gekomen. Opeens is er een optie om een heuvel te beklimmen. Op de top bevindt zich het pre-romaans kerkje Santa Cristina  waarvan men zegt dat men aan de buitenkant 365 hoeken kan tellen. Dat komt omdat er nogal een overvloed aan steunpilaren zijn gebouwd. Maar 365 is veel, ik tel er maar 166.

De dorpjes zijn steden geworden. Grote steden want het eindpunt Mieres telt zelfs 45.000 inwoners. De pendelaars hebben hier zelfs de keuze uit twee treinmaatschappijen om naar hun werk te gaan. RENFE en FEVE hebben elk een eigen treinbedding en de treinen kunnen elkaar niet storen want de spoorbreedte verschilt.

Dat de plaatselijke bevolking zijn eigen cider graag drinkt wordt duidelijk op de Plaza del Requexu. Daar staat een standbeeld van een camarero die toont hoe je de cider precies moet inschenken. De fles wordt met gestrekte arm boven het hoofd gebracht en een klets cider wordt in het glas gemikt om een sprankelende smaak te verkrijgen. Achter het standbeeld kan je het allemaal zelf meemaken. Je bestelt een grote fles cider en de kelner zal om de haverklap alle glazen aan tafel aanvullen.

Radio Buen Camino - part 20 - Camino del Salvador from Radiovisie on Vimeo.

up mail

7. MIERES - OVIEDO (zaterdag 3 augustus 2013)

Mevrouw Fé uit het dorpje Picullanza tekende onze credencial en meldde dat de stad Oviedo zichtbaar is op een paar 100m van haar woning. Naar de stad wandelen we met “Busindre reel”, een nummer dat in Vlaanderen bijna de top 10 haalde tijdens het najaar van 1999. De bagpipe speler José Ángel Hevia Velasco is afkomstig uit de streek en is vooral bekend voor zijn medewerking die hij gaf aan het ontwerp van de MIDI Electronic Bagpipe.

Zaterdagnamiddag, we zijn aangekomen aan de kathedraal van Oviedo. Dit is het eindpunt van de Camino del Salvador. We zijn verrast want de kathedraal is gesloten en ook op zondag blijven de poorten toe. Tijdens een eredienst kan je wel even binnenglippen maar rondlopen en foto’s nemen is niet toegelaten.

In de albergue ontvangen we de Salvadorana, een diploma die je wordt overhandigd als je kan bewijzen dat je de volledige route te voet hebt afgelegd. De hospitalero denkt niet lang na als hij de verzameling van juist geteld 31 stempels en aantekeningen aanschouwt die we verzamelden in hotels, albergues, gemeentehuizen en bewoners van kleine dorpjes. We worden gefeliciteerd en mogen het getuigschrift in ontvangst nemen.

De inwoners van Oviedo zijn fier dat ze van Asturië zijn. Dat hoor je onder andere ieder uur in het volledige centrum. Van uit een hoge toren spelen klokken het volkslied “Asturia patria querida”. (Asturië, mijn geliefd vaderland). Omdat het deuntje na enkele uren vertrouwd klinkt, vraag ik aan het toerismebureau meer uitleg. Ze vertellen me dat het lied gaat over een jonge man die in een boom zal klimmen om een bloem te plukken voor zijn bruinharige geliefde.

Oviedo is het eindpunt van de Camino Del Salvador, maar niet het eindpunt voor de pelgrim op weg naar Santiago want van hieruit kan je naar het welbekende bedevaartsoord wandelen via de originele camino, de Camino Primitivo.

Voor ons is Oviedo wel een eindpunt. Wie weet hoor je ons binnenkort terug in een nieuw avontuur. Er zijn in elk geval veel wegen die leiden naar Santiago. Ik heb de indruk dat het er heel wat meer zijn dan wegen die leiden naar Rome. Tot binnenkort.

Radio Buen Camino - part 21 - Camino del Salvador from Radiovisie on Vimeo.

up mail

Foto's / Pictures

Here are some pictures of the Camino Del Salvador.
first picture 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88

up mail

Sellos / Stempels - Salvadorana

The special credencial for El Salvador that can be obtained in the albergue of León has room for 16 stamps. Finally 33 different stamps and notes were collected.

credencial 1

credencial 2

credencial 3

credencial 4

When you complete El Salvador, you can apply for the certificate called Salvadorana. You can obtain two different ones.

The first one is distributed at the albergue in Oviedo.

The second one can be obtained at the ticket office in the cathedral of Oviedo and they put also the final stamp in your credencial if Oviedo is the end of your camino.

up mail

GPS tracks

Download here a zip-file containing individual GPS tracks of the Camino del Salvador.

This zipfile contains:
01-LEON---LA-ROBLA-2013-07-28.gpx
02-LA-ROBLA---POLA-DE-GORDON-2013-07-29.gpx
03-POLA-DE-GORDON---POLADURA-DE-TERCIA-2013-07-30.gpx
04-POLADURA-DE-TERCIA---PAJARES-2013-07-31.gpx
05-PAJARES---CAMPOMANES-2013-08-01.gpx
06-CAMPOMANES---MIERES-2013-08-02.gpx
07-MIERES---OVIEDO-2013-08-03.gpx

Read the content of readme.txt for additional info. The GPS tracks were made with a Garmin eTrex20 and are available in GPX format.
Download here a detailed map of Poladura de la Tercia and download here a detailed map of the Puerto de Pajares.

Both maps are available in PDF format.

up mail